Cấp dưỡng là một trong những quy định bắt buộc của Cha, Mẹ đối với con sau ly hôn hoặc đối với người sống phụ thuộc không có khả năng lao động tự nuôi sống bản thân. Việc vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng diễn ra khá phổ biến hiện nay và thường coi là quan hệ dân sự:
Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu.
Trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng được hiểu là việc một người có nghĩa vụ cấp dưỡng cố tình không thực hiện việc cấp dưỡng với những người mà họ có nghĩa vụ cấp dưỡng; được biểu hiện bằng việc không chịu đóng góp tiền, tài sản để cấp dưỡng mặc dù có khả năng thực tế để thực hiện nghĩa vụ đó.
Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình, trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng mà trốn tránh thì những người sau đây có quyền yêu cầu Tòa án buộc nguời đó phải thực hiện cấp dưỡng:
+ Người được cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người được cấp dưỡng
+ Người thân thích
+ Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình
+ Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em
+ Hội liên hiệp phụ nữ
Người có hành vi trốn tránh cấp dưỡng sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 167/2013/NĐ-CP, cụ thể:
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
1. Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau ly ôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật
2. Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật
Ngoài ra hành vi này còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quyết định của Tòa án mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật hình sự năm 2015 thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm
Theo đó, hành vi trốn tránh cấp dưỡng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thỏa mãn một trong các điều kiện sau:
+ Làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe (ốm đau, bệnh tật…)
+ Hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm
Hình phạt áp dụng: cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm
