Để ngăn chặn bị can, bị cáo có thể tiếp tục phạm tội, bỏ trốn, có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này hoặc gây khó khăn, cản trở hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án thìcáccơ quan tiến hành tố tụng cần phải áp dụng biện pháp tạm giam trên cơ sở các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS).
Tuy nhiên,trong thực tế áp dụng biện pháp tạm giam còn có nhiều vướng mắc, bất cập dẫn tới có nhiều trường hợp bị can, bị cáo nếu không tạm giam cũng không tiếp tục phạm tội, cản trở hoạt động tố tụng như trường hợp hành vi phạm tội rõ ràng, người thực hiện hành vi phạm tội tự thú, thành khẩn khai nhận, ăn năn, hối cải, đã bồi thường khắc phục hậu quả…, nhưng vẫn có thể bị áp dụng biện pháp tạm giam.
Tâm lý của phần đông người dân cũng như người tiến hành tố tụng vẫn mặc nhiên hiểu là người bị tình nghi phạm tội, người bị buộc tội là tội phạm nên phải tạm giam để trừng phạt, mà chưa hiểu thấu đáo nguyên tắc suy đoán vô tội trong tố tụng hình sự “người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của Toà án đã có hiệu lực pháp luật”.
Thực tế, hoạt động tố tụng hình sự ở nước ta có thời điểm có đến 80% số người bị khởi tố bị can bị áp dụng biện pháp tạm giam khi bị điều tra, truy tố, xét xử. Nhiều trường hợp lẽ ra họ được tại ngoại để điều tra, truy tố, xét xử hoặc chờ thi hành án, nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn áp dụng biện pháp tạm giam đối với họ; trong đó có nhiềutrường hợp oan, sai.
Việc lạm dụng biện pháp tạm giam trong giai đoạn tiền xét xử đã xâm hại nghiêm trọng đến một số quyền căn bản của con người, gây thiệt hại nghiêm trọng đến xã hội và giảm lòng tin của nhân dân vào hoạt động tư pháp hình sự. Về mặt xã hội, nó còn gây tốn kém về chi phí tố tụng và chi phí của Nhà nước khi phải xây dựng buồng giam và các chế độ quản lý không cần thiết.
