“Oan” không phải là một khái niệm phức tạp. Nghĩa thông thường của từ này là “bị quy tội không đúng, phải chịu sự trừng phạt một cách sai trái, vô lý”. Trên cơ sở này, khái niệm “oan” trong tố tụng hình sự (TTHS) gồm những nội dung sau: 

Thứ nhất, công dân bị khởi tố, tạm giam, tạm giữ nhưng sau đó cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết  định đình chỉ điều tra vụ án, trả tự do vì hết thời hạn tạm giam, tạm giữ mà không chứng minh được người đó đã thực hiện hành vi phạm tội, hoặc người đó chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự hoặc chứng minh được hành vi  của người đó không cấu thành tội phạm . 

Thứ hai, công dân đã bị truy tố ra Toà án để xét xử  nhưng Toà án tuyên bố bị cáo không có tội hoặc bản án kết tội của Toà án cấp dưới bị Toà án cấp trên huỷ, tuyên bị cáo không có tội. 

Thứ ba, công dân bị truy tố, xét xử, kết án theo một tội danh nặng hơn so với  tội  danh  trên  thực tế đã phạm và bản án đã được Toà án cấp trên sửa theo hướng nhẹ hơn.

Về giải pháp đột phá để chống oan sai, bỏ lọt tội phạm, thì cần phải thực hiện tốt việc tranh tụng,theo đó sẽ tập trung làm tốt chương trình tranh tụng, làm sao để phát huy vai trò của luật sư có thể cho tham gia ngay từ đầu, hoặc người bào chữa đại diện cho quyền lợi của bị can; đồng thời, thực hiện tốt công tác người bị can không phải chứng minh mình là tội phạm, mà các cơ quan tố tụng phải chứng minh.

Không làm oan người vô  tội và không để lọt tội phạm là hai mục đích cơ bản nhất của Luật TTHS Việt Nam. Hậu quả của việc làm oan người vô tội cũng nghiêm trọng như bỏ lọt tội phạm, chính vì vậy mà “đối với Toà án việc xử phạt một người không có tội cũng không đáng tha thứ và cũng nguy hiểm như bỏ lọt một kẻ phạm tội”

 Để lọt tội phạm là hiện tượng tội phạm tuy đã được thực hiện nhưng đã không xử lý người có hành vi phạm tội dù có đủ điều kiện theo luật định hoặc những trường hợp hành chính hoá, dân sự hoá các vụ án hình sự. Để lọt tội phạm là một trong những nguyên nhân làm gia tăng “tình hình tội phạm ẩn” đã gây nên. Hiện tượng làm oan người vô tội cũng như bỏ lọt tội phạm đều để lại những hậu quả vô cùng nặng nề đối với lại.