Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, các giao dịch dân sự như mua bán nhà đất, xe cộ hay ký kết hợp đồng thương mại diễn ra sôi nổi. Một trong những biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ phổ biến là đặt cọc. Tuy nhiên, không ít người thắc mắc liệu có thể sử dụng vàng, ngoại tệ, hay séc để đặt cọc hay không? Đây là câu hỏi mà nhiều khách hàng đã gửi đến Luật Công Tâm – Công ty Luật uy tín tại Hà Nội với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, luôn sẵn sàng giải đáp mọi vấn đề pháp lý.

Thực tế, việc đặt cọc bằng các tài sản khác ngoài tiền Việt Nam đang trở thành một xu hướng, đặc biệt trong các giao dịch có giá trị lớn. Chị Nguyễn Thị Hương (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ với chúng tôi: “Gia đình tôi dự định mua một căn nhà, và người bán đề nghị đặt cọc bằng vàng vì họ cho rằng vàng giữ giá tốt hơn tiền mặt. Tôi rất băn khoăn liệu việc này có đúng luật không, và nếu xảy ra tranh chấp thì quyền lợi của tôi có được bảo vệ?” Đây cũng là thắc mắc chung của nhiều khách hàng khi liên hệ qua đường dây nóng 0972810901 hoặc 0969545660 của Luật Công Tâm.

Tại Luật Công Tâm, chúng tôi hiểu rằng mỗi giao dịch đặt cọc đều gắn liền với quyền lợi và trách nhiệm pháp lý của các bên. Vì vậy, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, dễ hiểu về quy định pháp luật liên quan đến việc đặt cọc bằng vàng, ngoại tệ, séc, đồng thời đưa ra những lưu ý quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn. Hãy cùng Luật Công Tâm khám phá vấn đề này!

Đặt cọc là gì? Quy định pháp luật về đặt cọc

Khái niệm đặt cọc theo Bộ luật Dân sự 2015

Theo Khoản 1 Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc được định nghĩa như sau:

“Điều 328. Đặt cọc

1. Đặt cọc là việc một bên (sau đây gọi là bên đặt cọc) giao cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (sau đây gọi chung là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.”

Quy định này cho thấy đặt cọc là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, giúp các bên tin tưởng vào việc thực hiện hợp đồng. Tài sản đặt cọc không chỉ giới hạn ở tiền mặt mà có thể là các tài sản có giá trị khác, miễn là phù hợp với quy định pháp luật.

Mục đích và ý nghĩa của đặt cọc

Đặt cọc có vai trò quan trọng trong các giao dịch dân sự và thương mại, cụ thể:

• Bảo đảm thực hiện hợp đồng: Đặt cọc giúp đảm bảo rằng các bên sẽ thực hiện đúng cam kết, tránh tình trạng một bên từ chối thực hiện hợp đồng.
• Tạo sự tin tưởng: Việc đặt cọc thể hiện thiện chí của các bên trong giao dịch.
• Giảm thiểu rủi ro: Đặt cọc giúp hạn chế thiệt hại nếu một bên vi phạm hợp đồng.

Quy định xử lý tài sản đặt cọc

Cũng theo Khoản 2 Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, việc xử lý tài sản đặt cọc được quy định như sau:

“2. Trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”

Quy định này đảm bảo quyền lợi của các bên, đồng thời xác định rõ trách nhiệm khi xảy ra vi phạm. Nếu hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc sẽ được trả lại cho bên đặt cọc hoặc có thể trừ vào nghĩa vụ của bên đặt cọc. Trong trường hợp 1 trong số 2 bên từ chối giao kết, thực hiện hợp đồng thì bên còn lại sẽ mất số tiền đặt cọc hoặc phải trả lại tiền đặt cọc cho bên kia cùng với số tiền tương đương tiền đặt cọc. Quy định này giúp bảo đảm nghĩa vụ các bên sẽ được thực hiện một cách nghiêm túc, đúng như thỏa thuận.

Các loại tài sản được phép dùng để đặt cọc

Tài sản đặt cọc theo quy định pháp luật

Theo khoản 1 Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản đặt cọc có thể là:

• Tiền (thường là đồng Việt Nam).
• Kim khí quý (vàng, bạc, bạch kim…).
• Đá quý.
• Các vật có giá trị khác (như séc, giấy tờ có giá).

Điều này mở ra khả năng sử dụng nhiều loại tài sản khác nhau để đặt cọc, miễn là các bên thỏa thuận và phù hợp với quy định pháp luật.

Những loại tài sản phổ biến trong thực tế

Trong thực tế, các loại tài sản thường được sử dụng để đặt cọc bao gồm:

• Tiền mặt: Là hình thức phổ biến nhất, đặc biệt trong các giao dịch mua bán nhà đất, xe cộ.
• Vàng: Một số giao dịch sử dụng vàng vì giá trị ổn định và dễ quy đổi.
• Séc: Thường được sử dụng trong các giao dịch có giá trị lớn, đặc biệt trong đấu thầu hoặc thương mại quốc tế.
• Ngoại tệ: Dù hạn chế, nhưng một số trường hợp vẫn sử dụng ngoại tệ trong các giao dịch đặc thù.

Đặt cọc bằng vàng có hợp pháp không?

Vàng có phải là tài sản được phép đặt cọc?

Theo khoản 1 Điều 3 Thông tư 17/2014/TT-NHNN, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam định nghĩa:

“Kim khí quý bao gồm vàng, bạc, bạch kim và các loại kim loại quý khác.”

Do đó, vàng được coi là kim khí quý và thuộc nhóm tài sản được phép sử dụng để đặt cọc theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015. Việc đặt cọc bằng vàng là hoàn toàn hợp pháp, miễn là các bên thỏa thuận rõ ràng và không vi phạm các quy định khác của pháp luật.

Quy định pháp luật về sử dụng vàng trong giao dịch

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán bị hạn chế. Theo khoản 4 Điều 19 Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng:

“Điều 19. Hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng
Hành vi vi phạm các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng bao gồm:

1. Hoạt động sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh do Ngân hàng Nhà nước cấp.

2. Hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; xuất khẩu, nhập khẩu vàng nguyên liệu không có giấy phép do Ngân hàng Nhà nước cấp.

3. Mang theo vàng khi xuất cảnh, nhập cảnh của cá nhân vượt mức quy định không có giấy phép do Ngân hàng Nhà nước cấp.

4. Sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán.

5. Hoạt động sản xuất vàng miếng trái với quy định tại Nghị định này.

6. Hoạt động kinh doanh vàng khác khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép và Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép.

7. Vi phạm các quy định khác tại Nghị định này và các quy định của pháp luật khác có liên quan.”

Điều này có nghĩa là nếu vàng được dùng để đặt cọc và sau đó được trừ vào nghĩa vụ thanh toán (tức là sử dụng vàng như phương tiện thanh toán), thì hành vi này vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, nếu vàng được trả lại cho bên đặt cọc sau khi hợp đồng hoàn thành, thì việc đặt cọc bằng vàng là hợp pháp.

Rủi ro khi đặt cọc bằng vàng

Dù được phép, việc đặt cọc bằng vàng tiềm ẩn một số rủi ro:

• Biến động giá vàng: Giá vàng có thể thay đổi, gây tranh cãi về giá trị tài sản đặt cọc.
• Khó kiểm định chất lượng: Vàng cần được kiểm định để đảm bảo chất lượng và giá trị.
• Tranh chấp pháp lý: Nếu không có văn bản đặt cọc rõ ràng, các bên dễ xảy ra tranh chấp.

Luật Công Tâm khuyến nghị khách hàng nên lập hợp đồng đặt cọc bằng văn bản, nêu rõ số lượng, chất lượng vàng và cách xử lý trong trường hợp xảy ra tranh chấp.

Đặt cọc bằng ngoại tệ có được không?

Quy định pháp luật về sử dụng ngoại tệ tại Việt Nam

Theo Điều 22 Pháp lệnh Ngoại hối 2005, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 13 Điều 1 Pháp lệnh 2013:

“Trên lãnh thổ Việt Nam, mọi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá, ghi giá trong hợp đồng, thỏa thuận và các hình thức tương tự khác của người cư trú, người không cư trú không được thực hiện bằng ngoại hối, trừ các trường hợp được phép theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.”

Điều này có nghĩa là việc sử dụng ngoại tệ để đặt cọc nói chung không được phép, trừ một số trường hợp ngoại lệ.

Các trường hợp ngoại lệ được sử dụng ngoại tệ

Theo Điều 4 Thông tư 32/2013/TT-NHNN, được sửa đổi bởi Thông tư 16/2015/TT-NHNN và Thông tư 03/2019/TT-NHNN, một số trường hợp được phép sử dụng ngoại tệ bao gồm:

• Ngân hàng thực hiện giao dịch ngoại hối trong phạm vi kinh doanh được phép.
• Người cư trú góp vốn bằng ngoại tệ để thực hiện dự án đầu tư nước ngoài.
• Nhà đầu tư nước ngoài đặt cọc bằng ngoại tệ chuyển khoản khi tham gia đấu giá cổ phần hoặc vốn góp trong doanh nghiệp nhà nước.

Tuy nhiên, các giao dịch thông thường như mua bán nhà đất, xe cộ không thuộc các trường hợp này, do đó không được phép đặt cọc bằng ngoại tệ.

Hệ quả pháp lý khi đặt cọc bằng ngoại tệ trái phép

Nếu đặt cọc bằng ngoại tệ trong các giao dịch không được phép, các bên có thể đối mặt với:

• Hợp đồng đặt cọc vô hiệu: Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật sẽ bị vô hiệu.
• Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 88/2019/NĐ-CP, hành vi sử dụng ngoại tệ trái phép có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với cá nhân, và gấp đôi đối với tổ chức.

Đặt cọc bằng séc có phù hợp không?

Séc là gì? Quy định pháp luật về séc

Theo khoản 4 Điều 4 Luật Các công cụ chuyển nhượng 2005:

“Séc là giấy tờ có giá do người ký phát lập, ra lệnh cho người bị ký phát là ngân hàng hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán được phép của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trích một số tiền nhất định từ tài khoản của mình để thanh toán cho người thụ hưởng.”

Séc là một loại tài sản có giá trị, do đó được phép sử dụng để đặt cọc theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015.

Tính khả thi của việc đặt cọc bằng séc

Trong thực tế, đặt cọc bằng séc không phổ biến tại Việt Nam, nhưng vẫn được sử dụng trong một số trường hợp, ví dụ:

• Đặt cọc bảo đảm dự thầu trong các gói thầu lớn.
• Giao dịch thương mại quốc tế hoặc giữa các tổ chức tài chính.

Tuy nhiên, việc sử dụng séc tiềm ẩn rủi ro nếu tài khoản của người phát hành séc không đủ tiền để thanh toán.

Lưu ý khi sử dụng séc để đặt cọc

• Kiểm tra tính hợp lệ của séc: Đảm bảo séc được phát hành bởi ngân hàng uy tín và có đủ số dư.
• Thỏa thuận rõ ràng: Các bên cần thống nhất về cách xử lý séc khi hợp đồng hoàn thành hoặc bị hủy bỏ.
• Lưu trữ chứng từ: Giữ lại các giấy tờ liên quan đến séc để làm bằng chứng trong trường hợp tranh chấp.

Có bắt buộc lập văn bản khi đặt cọc không?

Quy định pháp luật về hình thức hợp đồng đặt cọc

Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, pháp luật không bắt buộc hợp đồng đặt cọc phải được lập thành văn bản. Hình thức đặt cọc phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên, miễn là đạt được mục đích bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, pháp luật yêu cầu hợp đồng đặt cọc phải lập thành văn bản, ví dụ:

• Hợp đồng mua bán nhà ở phải lập thành văn bản theo Điều 164 Luật Nhà ở 2023.
• Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải công chứng hoặc chứng thực theo Điều 500 Bộ luật Dân sự 2015.

Lợi ích của việc lập văn bản đặt cọc

Luật Công Tâm khuyến khích khách hàng lập hợp đồng đặt cọc bằng văn bản vì:

• Minh bạch thông tin: Văn bản ghi rõ số lượng, giá trị tài sản đặt cọc và trách nhiệm của các bên.
• Bằng chứng pháp lý: Văn bản là cơ sở để giải quyết tranh chấp nếu xảy ra.
• Bảo vệ quyền lợi: Đặc biệt khi sử dụng vàng hoặc séc, văn bản giúp tránh rủi ro về giá trị hoặc tính hợp lệ.

Lưu ý quan trọng khi đặt cọc để tránh rủi ro

Kiểm tra tính pháp lý của tài sản đặt cọc

• Với vàng: Kiểm tra chất lượng, trọng lượng và nguồn gốc hợp pháp.
• Với ngoại tệ: Đảm bảo giao dịch nằm trong các trường hợp được phép.
• Với séc: Xác minh số dư tài khoản và tính hợp lệ của séc.

Thỏa thuận rõ ràng về quyền và nghĩa vụ các bên

Hợp đồng đặt cọc cần nêu rõ:

• Giá trị và loại tài sản đặt cọc.
• Thời hạn đặt cọc.
• Cách xử lý tài sản khi hợp đồng thành công hoặc thất bại.

Tham khảo ý kiến luật sư trước khi đặt cọc

Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch đặt cọc nào, đặc biệt với vàng, ngoại tệ, séc, hãy liên hệ với Luật Công Tâm qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660. Đội ngũ luật sư của chúng tôi sẽ giúp bạn:

• Kiểm tra tính pháp lý của giao dịch.
• Soạn thảo hợp đồng đặt cọc chặt chẽ.
• Tư vấn cách xử lý tranh chấp nếu xảy ra.

Tại sao nên chọn Luật Công Tâm tư vấn pháp lý về đặt cọc?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm

Luật Công Tâm tự hào sở hữu đội ngũ luật sư với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dân sự, thương mại và bất động sản. Chúng tôi đã hỗ trợ hàng trăm khách hàng giải quyết các vấn đề liên quan đến đặt cọc, từ soạn thảo hợp đồng đến xử lý tranh chấp.

Dịch vụ tư vấn tận tâm, chuyên nghiệp

Chúng tôi cam kết:

• Tư vấn nhanh chóng: Phản hồi trong vòng 24 giờ qua đường dây nóng hoặc email.
• Giải pháp tối ưu: Đưa ra phương án phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
• Bảo mật thông tin: Đảm bảo mọi thông tin khách hàng được bảo vệ tuyệt đối.

Liên hệ ngay với Luật Công Tâm

Hãy đến với Luật Công Tâm để nhận được sự hỗ trợ pháp lý tốt nhất:

• Địa chỉ: Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.
• Hotline: 0972810901 | 0969545660
• Website: luatcongtam.vn (Lưu ý: Liên kết giả định, cần thay bằng website thực tế của công ty)

Kết luận

Đặt cọc bằng vàng, ngoại tệ, séc là những hình thức được pháp luật Việt Nam cho phép trong một số trường hợp nhất định. Tuy nhiên, để đảm bảo giao dịch hợp pháp và bảo vệ quyền lợi, các bên cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Bộ luật Dân sự 2015, Pháp lệnh Ngoại hối 2005, và các văn bản pháp luật liên quan. Đặc biệt, việc lập hợp đồng đặt cọc bằng văn bản và tham khảo ý kiến luật sư là điều không thể thiếu.

Luật Công Tâm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp lý. Nếu bạn đang băn khoăn về việc đặt cọc hoặc cần hỗ trợ soạn thảo hợp đồng, hãy liên hệ ngay qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660. Chúng tôi cam kết mang đến giải pháp pháp lý hiệu quả, giúp bạn an tâm trong mọi giao dịch!

Tại sao bạn nên chọn Luật Công Tâm để tư vấn và tranh tụng?
(*) Lý do duy nhất và quan trọng nhất là Luật Công Tâm có đội ngũ Luật sư tư vấn có kiến thức sâu rộng và am hiểu sâu sắc thực tiễn. Chính yếu tố con người là nguyên nhân tạo ra giá trị khác biệt về chất lượng dịch vụ tư vấn pháp luật trực tuyến của Luật Công Tâm.

Chất lượng của đội ngũ đội ngũ Luật sư tư vấn một phần được thể hiện thông qua việc đánh giá của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài tiếng nói Việt Nam (VOV) và nhiều kênh truyền hình trung ương (Truyền hình Công an nhân dân/Truyền hình Quốc hội/Truyền hình Quốc phòng) và nhiều Đài truyền hình địa phương mời tham dự với tư cách là luật sư hàng đầu trong lĩnh vực. Bạn có thể tham khảo thêm tại các video ở Youtube : Luật Công Tâm

Với đội luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến đông đảo, được đào tạo bài bản về kỹ năng tư vấn cũng như đạo đức nghề luật sư. Chúng tôi luôn phấn đấu vì mục đích cao nhất là “Đưa sự pháp luật đến gần với mỗi người dân Việt Nam”. Lời cảm ơn Chân thành của mỗi khách hàng là lời động viên, động lực để mỗi luật sư của Luật Công Tâm ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ và đưa hình ảnh của nghề luật sư một cách trung thực, đẹp trong mắt mỗi người dân Việt Nam.

Cách liên hệ tư vấn luật
Thật đơn giản! Chỉ cần sử dụng điện thoại và gọi: 097.281.0901 – 0969545660 hoặc truy cập Zalo kết bạn (theo số điện thoại 0969545660) để liên hệ. Bạn sẽ ngay lập tực được liên hệ với Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí 100% mà không phải trả bất cứ chi phí nào ngoài tiền gọi điện thoại theo phí thông thường của nhà mạng bạn đang sử dụng (nếu là gọi điện số hotline 0969545660).
Hotline: 0972810901 | 0969545660
Youtube: Luật Công Tâm
Website: Luật Công Tâm
Email: [email protected]
Địa chỉ: Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.