Trong xã hội hiện đại, các vấn đề liên quan đến hôn nhân và gia đình ngày càng trở nên phức tạp, đặc biệt là các tình huống phát sinh khi quan hệ hôn nhân chưa chấm dứt. Một trong những thắc mắc phổ biến mà Luật Công Tâm nhận được là liệu việc chưa ly hôn mà có con với người khác có vi phạm pháp luật hay không. Đây không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn liên quan đến đạo đức, trách nhiệm gia đình và quyền lợi của các bên, đặc biệt là trẻ em.

Thực tế, không ít cặp vợ chồng rơi vào tình trạng ly thân do mâu thuẫn, nhưng vì nhiều lý do như thủ tục pháp lý phức tạp, tài sản chung chưa phân chia, hoặc trách nhiệm với con cái, họ chưa thể hoàn tất thủ tục ly hôn. Trong thời gian này, một số người phát sinh quan hệ tình cảm với người khác và thậm chí có con chung. Anh Nguyễn Văn Hùng (Hà Nội) đã liên hệ với Luật Công Tâm qua hotline 0972810901 và chia sẻ: “Tôi và vợ đã ly thân hơn 2 năm, nhưng chưa ly hôn vì còn tranh chấp tài sản. Gần đây, tôi có một đứa con với người bạn gái mới. Tôi lo lắng không biết hành vi này có vi phạm pháp luật không và ảnh hưởng thế nào đến quyền lợi của con tôi?”. Đây là câu hỏi mà nhiều khách hàng đặt ra khi tìm đến đội ngũ luật sư của chúng tôi.

Tại Luật Công Tâm, chúng tôi hiểu rằng mỗi trường hợp đều có những đặc thù riêng, đòi hỏi sự tư vấn pháp lý chính xác và tận tâm. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật liên quan, từ Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Bộ luật Hình sự 2015, đến các nghị định hướng dẫn, nhằm giúp bạn hiểu rõ liệu hành vi trên có vi phạm pháp luật hay không, cũng như cách bảo vệ quyền lợi của mình. Hãy cùng Luật Công Tâm tìm hiểu vấn đề này để có giải pháp pháp lý phù hợp nhất!

Chưa ly hôn mà có con với người khác: Tổng quan vấn đề

Thực trạng xã hội và các tình huống thường gặp

Trong bối cảnh xã hội hiện nay, tỷ lệ ly hôn tại Việt Nam ngày càng gia tăng, kéo theo nhiều vấn đề pháp lý phức tạp. Theo thống kê, nhiều cặp vợ chồng chọn ly thân như một giải pháp tạm thời khi hôn nhân gặp trục trặc, nhưng chưa đủ điều kiện hoặc chưa sẵn sàng để ly hôn. Trong thời gian này, việc một trong hai bên phát sinh quan hệ tình cảm với người khác không phải là hiếm. Một số trường hợp dẫn đến việc có con chung với người mới, gây ra tranh cãi về tính hợp pháp và trách nhiệm pháp lý.

Những tình huống phổ biến mà Luật Công Tâm thường gặp bao gồm:

• Vợ/chồng ly thân và có con với người khác, nhưng chưa ly hôn vì còn tranh chấp tài sản hoặc quyền nuôi con.
• Một bên cho rằng ly thân đồng nghĩa với chấm dứt quan hệ hôn nhân, nên không nghĩ việc có con với người khác là vi phạm pháp luật.
• Trẻ sinh ra trong trường hợp này gặp khó khăn trong việc đăng ký khai sinh hoặc xác định cha/mẹ hợp pháp.

Khái niệm ly thân và ly hôn theo pháp luật Việt Nam

Theo khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.”

Trong khi đó, ly thân không được định nghĩa cụ thể trong pháp luật Việt Nam. Ly thân thường được hiểu là trạng thái vợ chồng không sống chung, nhưng quan hệ hôn nhân vẫn tồn tại về mặt pháp lý. Điều này có nghĩa là trong thời gian ly thân, các bên vẫn chịu sự ràng buộc của chế độ hôn nhân một vợ, một chồng.

Quy định pháp luật về chế độ hôn nhân một vợ, một chồng

Nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014

Theo Điều 2 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Điều 2. Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình

1. Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng

2. Hôn nhân giữa công dân Việt Nam thuộc các dân tộc, tôn giáo, giữa người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người có tín ngưỡng với người không có tín ngưỡng, giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

3. Xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc; các thành viên gia đình có nghĩa vụ tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; không phân biệt đối xử giữa các con.

4. Nhà nước, xã hội và gia đình có trách nhiệm bảo vệ, hỗ trợ trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật thực hiện các quyền về hôn nhân và gia đình; giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt chức năng cao quý của người mẹ; thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

5. Kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa, đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam về hôn nhân và gia đình.”

Nguyên tắc “một vợ, một chồng” là nền tảng của chế độ hôn nhân tại Việt Nam, nhằm bảo vệ quyền lợi của các bên trong quan hệ hôn nhân và đảm bảo trật tự xã hội. Nguyên tắc này được xây dựng trên nền tảng hôn nhân tự nguyện, tiến bộ và nam nữ bình đẳng nhằm xóa bỏ chế đi đa thê trong hôn nhân phong kiến. Vì vậy, nó đã trở thành nguyên tắc quan trọng được ghi nhận trong các bản Hiến pháp của nước ta và được cụ thể hóa trong các văn bản luật Hôn nhân và gia đình.  Về bản chất, nguyên tắc hôn nhân một với một chồng là tư tưởng chỉ đạo trong việc xác lập quan hệ vợ chồng hợp pháp trước pháp luật. Nội dung của nguyên tắc này cấm người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như một vợ một chồng với người khác và ngược lại. Như vậy, nguyên tắc hôn nhân một vợ một chồng bắt buộc với cả hai chủ thể tham gia quan hệ.

Hành vi bị cấm trong quan hệ hôn nhân

Theo khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“2. Cấm các hành vi sau đây:
a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;
đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;
e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;
g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;
h) Bạo lực gia đình;
i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi.”

Hành vi “chung sống như vợ chồng” với người khác khi đang có vợ/chồng hợp pháp là hành vi bị nghiêm cấm và có thể dẫn đến các hậu quả pháp lý nghiêm trọng.

Chưa ly hôn mà có con với người khác có vi phạm pháp luật không?

Thế nào là “chung sống như vợ chồng”?

Theo Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC, “chung sống như vợ chồng” được hiểu là:

“Việc nam, nữ sống chung với nhau như vợ chồng, được chứng minh qua các yếu tố như: có con chung, được hàng xóm và xã hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung, sinh hoạt chung như một gia đình, hoặc được cơ quan, đoàn thể giáo dục nhưng vẫn tiếp tục duy trì quan hệ đó.”

Như vậy, để xác định một hành vi có vi phạm chế độ một vợ, một chồng hay không, cần có bằng chứng rõ ràng về việc “chung sống như vợ chồng”, chứ không chỉ đơn thuần là có quan hệ tình cảm hoặc có con chung.

Việc có con với người khác có phải là bằng chứng của “chung sống như vợ chồng”?

Theo các nguồn pháp lý, việc có con với người khác khi chưa ly hôn không tự động được coi là “chung sống như vợ chồng”. Tuy nhiên, nếu hành vi này đi kèm với các yếu tố khác như sống chung, công khai quan hệ, hoặc được xã hội coi như vợ chồng, thì có thể bị xem là vi phạm pháp luật.

Ví dụ, trong trường hợp anh Hùng (như đã đề cập), nếu anh chỉ có con với bạn gái mới nhưng không sống chung hoặc không công khai quan hệ như vợ chồng, thì hành vi này khó bị coi là vi phạm chế độ một vợ, một chồng. Ngược lại, nếu anh Hùng sống chung với bạn gái, được hàng xóm công nhận như một gia đình, thì hành vi này có thể bị xử lý.

Các trường hợp không bị coi là vi phạm

Một số trường hợp không bị coi là vi phạm chế độ một vợ, một chồng, bao gồm:

• Quan hệ tình cảm hoặc có con với người khác nhưng không sống chung, không công khai quan hệ như vợ chồng.
• Các bên đã ly thân và không có ý định duy trì quan hệ hôn nhân, nhưng chưa hoàn tất thủ tục ly hôn, và không có hành vi “chung sống như vợ chồng” với người mới.

Hậu quả pháp lý khi vi phạm chế độ một vợ, một chồng

Xử phạt hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP

Theo khoản 1 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP:

“1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;
đ) Cản trở kết hôn, yêu sách của cải trong kết hôn hoặc cản trở ly hôn.”

Hành vi vi phạm có thể bị phạt hành chính nếu không gây hậu quả nghiêm trọng. 

Truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015

Theo Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):

“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ áp dụng khi hành vi gây hậu quả nghiêm trọng, như dẫn đến ly hôn hoặc có quyết định của Tòa án nhưng vẫn vi phạm. Bên cạnh đó điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp này là: Thứ nhất, biết rõ là người đó đang có vợ có chồng. Tức là bên kia đã hiểu và biết được đối phương đã có gia đình, quan hệ hôn nhân đó vẫn đang được diễn ra nhưng vẫn chấp nhận và sống chung như vợ, chồng với mình. Thứ hai, phải thuộc một trong những trường hợp sau: 

• Làm cho quan hệ của một bên hoặc hai bên dẫn đến ly hôn: theo đó, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ly hôn của một hoặc hai bên chính là việc sống chung như vợ chồng của người còn lại. Đó là yếu tố khiến hôn nhân không được như trước, dẫn đến quan hệ hôn nhân chấm dứt.
• Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm: Hành vi đó đã bị xử phạt hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP, nhưng sau đó vẫn tiếp tục chung sống như vợ, chồng với người khác.

Hậu quả đối với quan hệ hôn nhân hợp pháp

Hành vi vi phạm chế độ một vợ, một chồng có thể là căn cứ để Tòa án chấp thuận yêu cầu ly hôn đơn phương, theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.”

Ngoài ra, hành vi này có thể ảnh hưởng đến việc phân chia tài sản chung hoặc quyền nuôi con khi ly hôn.

Quyền lợi của đứa trẻ trong trường hợp này

Quy định về xác định cha/mẹ theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014

Theo Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“1. Con được sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân được xác định là con chung của vợ chồng.
2. Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.”

Điều này có nghĩa là nếu người vợ có con với người khác trong thời kỳ hôn nhân, đứa trẻ vẫn được coi là con chung của vợ và chồng hợp pháp, trừ khi người chồng chứng minh được đứa trẻ không phải con mình thông qua xét nghiệm ADN hoặc các thủ tục pháp lý khác.

Ngược lại, nếu người chồng có con với người khác, đứa trẻ không được coi là con chung của vợ chồng hợp pháp. Người chồng phải thực hiện thủ tục xác định cha con theo Điều 89 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 để đăng ký khai sinh cho đứa trẻ.

Trách nhiệm cấp dưỡng và chăm sóc con cái

Theo khoản 1 Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.”

Dù đứa trẻ được sinh ra trong hoàn cảnh nào, cha/mẹ vẫn có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng và cấp dưỡng theo quy định pháp luật. Nếu cha/mẹ không trực tiếp nuôi con, họ phải đóng góp tiền cấp dưỡng theo thỏa thuận hoặc quyết định của Tòa án.

Thủ tục đăng ký khai sinh và xác định quan hệ cha con

• Đối với con của người vợ: Đứa trẻ được đăng ký khai sinh với tên cha là người chồng hợp pháp, trừ khi có tranh chấp và xác định khác qua xét nghiệm ADN.
• Đối với con của người chồng: Người chồng phải thực hiện thủ tục nhận con tại cơ quan đăng ký hộ tịch, kèm theo giấy tờ chứng minh quan hệ cha con (như xét nghiệm ADN).

Luật Công Tâm khuyến nghị khách hàng nên liên hệ sớm với luật sư để được hỗ trợ các thủ tục liên quan, đảm bảo quyền lợi của đứa trẻ được bảo vệ.

Làm thế nào để tránh rủi ro pháp lý khi chưa ly hôn?

Thỏa thuận rõ ràng trong thời gian ly thân

Trong thời gian ly thân, các bên nên lập văn bản thỏa thuận về:

• Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong thời gian ly thân.
• Trách nhiệm nuôi con và phân chia tài sản tạm thời.
• Cam kết không vi phạm chế độ một vợ, một chồng.

Văn bản này tuy không bắt buộc về mặt pháp lý, nhưng có thể là bằng chứng bảo vệ quyền lợi nếu xảy ra tranh chấp.

Hoàn tất thủ tục ly hôn trước khi bắt đầu quan hệ mới

Để tránh rủi ro pháp lý, các bên nên hoàn tất thủ tục ly hôn trước khi bắt đầu quan hệ tình cảm mới hoặc có con với người khác. Luật Công Tâm có thể hỗ trợ bạn:

• Soạn thảo đơn ly hôn (thuận tình hoặc đơn phương).
• Đại diện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp tài sản, quyền nuôi con.
• Tư vấn các bước cần thiết để đảm bảo thủ tục ly hôn diễn ra nhanh chóng và hợp pháp.

Tham khảo ý kiến luật sư chuyên môn

Trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào có thể ảnh hưởng đến quan hệ hôn nhân, hãy liên hệ với Luật Công Tâm qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660. Chúng tôi sẽ:

• Phân tích tình huống cụ thể của bạn.
• Đưa ra giải pháp pháp lý phù hợp, tránh rủi ro bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Hỗ trợ soạn thảo các văn bản pháp lý cần thiết.

Kết luận

Chưa ly hôn mà có con với người khác không tự động bị coi là vi phạm pháp luật, nhưng nếu hành vi này đi kèm với việc “chung sống như vợ chồng” thì có thể dẫn đến xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Hình sự 2015. Để bảo vệ quyền lợi của mình và con cái, các bên cần hiểu rõ quy định pháp luật, lập thỏa thuận rõ ràng trong thời gian ly thân, và ưu tiên hoàn tất thủ tục ly hôn trước khi bắt đầu quan hệ mới.

Luật Công Tâm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp lý liên quan đến hôn nhân và gia đình. Nếu bạn đang băn khoăn về tình huống của mình hoặc cần hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ ngay qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660. Chúng tôi cam kết mang đến giải pháp pháp lý hiệu quả, giúp bạn an tâm trong mọi tình huống!

Tại sao bạn nên chọn Luật Công Tâm để tư vấn và tranh tụng?
(*) Lý do duy nhất và quan trọng nhất là Luật Công Tâm có đội ngũ Luật sư tư vấn có kiến thức sâu rộng và am hiểu sâu sắc thực tiễn. Chính yếu tố con người là nguyên nhân tạo ra giá trị khác biệt về chất lượng dịch vụ tư vấn pháp luật trực tuyến của Luật Công Tâm.

Chất lượng của đội ngũ đội ngũ Luật sư tư vấn một phần được thể hiện thông qua việc đánh giá của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài tiếng nói Việt Nam (VOV) và nhiều kênh truyền hình trung ương (Truyền hình Công an nhân dân/Truyền hình Quốc hội/Truyền hình Quốc phòng) và nhiều Đài truyền hình địa phương mời tham dự với tư cách là luật sư hàng đầu trong lĩnh vực. Bạn có thể tham khảo thêm tại các video ở Youtube : Luật Công Tâm

Với đội luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến đông đảo, được đào tạo bài bản về kỹ năng tư vấn cũng như đạo đức nghề luật sư. Chúng tôi luôn phấn đấu vì mục đích cao nhất là “Đưa sự pháp luật đến gần với mỗi người dân Việt Nam”. Lời cảm ơn Chân thành của mỗi khách hàng là lời động viên, động lực để mỗi luật sư của Luật Công Tâm ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ và đưa hình ảnh của nghề luật sư một cách trung thực, đẹp trong mắt mỗi người dân Việt Nam.

Cách liên hệ tư vấn luật
Thật đơn giản! Chỉ cần sử dụng điện thoại và gọi: 097.281.0901 – 0969545660 hoặc truy cập Zalo kết bạn (theo số điện thoại 0969545660) để liên hệ. Bạn sẽ ngay lập tực được liên hệ với Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí 100% mà không phải trả bất cứ chi phí nào ngoài tiền gọi điện thoại theo phí thông thường của nhà mạng bạn đang sử dụng (nếu là gọi điện số hotline 0969545660).
Hotline: 0972810901 | 0969545660
Youtube: Luật Công Tâm
Website: Luật Công Tâm
Email: [email protected]
Địa chỉ: Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.