Trong bối cảnh thị trường bất động sản tại Việt Nam năm 2025 đang ngày càng sôi động, nhu cầu thuê nhà để ở, kinh doanh hoặc làm văn phòng ngày càng tăng cao, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM. Tuy nhiên, một câu hỏi mà nhiều người đặt ra khi ký hợp đồng thuê nhà là: “Liệu hợp đồng thuê nhà không công chứng có hợp pháp và đảm bảo quyền lợi pháp lý không?”. Thực tế, không ít trường hợp tranh chấp xảy ra do thiếu hiểu biết về quy định pháp luật, dẫn đến những rủi ro không đáng có cho cả bên thuê và bên cho thuê.
Tại Luật Công Tâm, chúng tôi thường xuyên nhận được các câu hỏi từ khách hàng liên quan đến vấn đề này. Chẳng hạn, chị Nguyễn Thị Hương (Hà Nội) chia sẻ: “Tôi ký hợp đồng thuê nhà 2 năm để mở cửa hàng kinh doanh, nhưng chủ nhà nói không cần công chứng để tiết kiệm chi phí. Giờ tôi lo lắng nếu có tranh chấp thì hợp đồng này có giá trị không?”. Đây là một tình huống phổ biến mà nhiều khách hàng gặp phải. Với kinh nghiệm hơn 10 năm tư vấn pháp lý trong lĩnh vực bất động sản, Luật Công Tâm hiểu rằng việc nắm rõ quy định pháp luật về hợp đồng thuê nhà là yếu tố then chốt để bảo vệ quyền lợi của bạn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ chi tiết về tính hợp pháp của hợp đồng thuê nhà không công chứng theo quy định pháp luật năm 2025, những rủi ro tiềm ẩn, và cách để đảm bảo giao dịch an toàn. Hãy cùng Luật Công Tâm tìm hiểu để tránh những sai lầm đáng tiếc!
Hợp đồng thuê nhà là gì và tại sao cần chú trọng pháp lý?
Hợp đồng thuê nhà là văn bản thỏa thuận giữa bên cho thuê và bên thuê, trong đó bên cho thuê giao nhà cho bên thuê sử dụng trong một thời hạn nhất định, và bên thuê có nghĩa vụ trả tiền thuê theo thỏa thuận. Theo Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015, quy định cụ thể như sau:
“Hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, bên thuê phải trả tiền thuê. Hợp đồng thuê nhà ở, hợp đồng thuê nhà để sử dụng vào mục đích khác được thực hiện theo quy định của Bộ luật này, Luật Nhà ở và quy định khác của pháp luật có liên quan.”
Việc ký kết hợp đồng thuê nhà không chỉ là giao dịch dân sự thông thường mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không tuân thủ đúng quy định pháp luật. Ví dụ, nếu hợp đồng không rõ ràng hoặc thiếu các điều khoản quan trọng, tranh chấp về tiền thuê, thời hạn thuê, hay quyền sử dụng nhà có thể xảy ra. Tại Luật Công Tâm, chúng tôi luôn khuyến khích khách hàng tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật trước khi đặt bút ký bất kỳ hợp đồng nào.
Hợp đồng thuê nhà có bắt buộc phải công chứng không năm 2025?
Theo quy định tại Điều 164 Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025), việc công chứng hoặc chứng thực hợp đồng thuê nhà không phải là yêu cầu bắt buộc trong hầu hết các trường hợp. Cụ thể, điều luật này quy định:
“1. Trường hợp mua bán, tặng cho, đổi, góp vốn, thế chấp nhà ở, chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở thương mại thì phải thực hiện công chứng, chứng thực hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Trường hợp tổ chức tặng cho nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết; mua bán, thuê mua nhà ở thuộc tài sản công; mua bán, thuê mua nhà ở mà một bên là tổ chức, bao gồm: nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, nhà ở phục vụ tái định cư; góp vốn bằng nhà ở mà có một bên là tổ chức; thuê, mượn, ở nhờ, ủy quyền quản lý nhà ở thì không phải thực hiện công chứng, chứng thực hợp đồng, trừ trường hợp các bên có nhu cầu. Đối với giao dịch quy định tại khoản này thì thời điểm có hiệu lực của hợp đồng là do các bên thỏa thuận; trường hợp các bên không có thỏa thuận thì thời điểm có hiệu lực của hợp đồng là thời điểm ký kết hợp đồng.
3. Văn bản thừa kế nhà ở được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự.”
Từ quy định trên, có thể thấy rằng hợp đồng thuê nhà ở hoặc thuê nhà để kinh doanh không bắt buộc phải công chứng, trừ trường hợp các bên tự nguyện yêu cầu công chứng để tăng tính pháp lý. Điều này được củng cố bởi Điều 121 Luật Nhà ở 2014 (vẫn còn hiệu lực một phần trong năm 2025), quy định:
“Hợp đồng về nhà ở do các bên thỏa thuận và phải được lập thành văn bản.”
Như vậy, một hợp đồng thuê nhà không công chứng vẫn có giá trị pháp lý nếu được lập thành văn bản và có đầy đủ chữ ký của các bên, miễn là nội dung hợp đồng không vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Hợp đồng thuê nhà không công chứng có rủi ro gì?
Mặc dù hợp đồng thuê nhà không công chứng vẫn hợp pháp, nhưng việc không công chứng có thể dẫn đến một số rủi ro sau:
- Khó chứng minh tính xác thực khi có tranh chấp
Nếu xảy ra tranh chấp, hợp đồng không công chứng có thể khó được cơ quan pháp luật chấp nhận nếu một bên cho rằng chữ ký không phải của mình hoặc hợp đồng bị làm giả. Công chứng giúp xác nhận tính xác thực của giao dịch, giảm thiểu rủi ro này. - Khó xác minh quyền sở hữu của bên cho thuê
Trong trường hợp bên cho thuê không phải là chủ sở hữu hợp pháp của ngôi nhà, hợp đồng không công chứng sẽ không đủ cơ sở để bảo vệ bên thuê. Ví dụ, một khách hàng của Luật Công Tâm từng gặp trường hợp thuê nhà từ một người tự xưng là chủ sở hữu, nhưng sau đó phát hiện nhà đã bị thế chấp tại ngân hàng. - Rủi ro về thuế và nghĩa vụ tài chính
Theo Điều 170 Luật Đất đai 2013, bên cho thuê có nghĩa vụ thực hiện các nghĩa vụ tài chính như nộp thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng, và thuế môn bài. Tuy nhiên, một số bên cho thuê cố tình không công chứng hợp đồng để trốn thuế, dẫn đến nguy cơ bị cơ quan thuế truy thu và phạt hành chính. - Khó khăn trong việc đăng ký tạm trú
Đối với bên thuê, hợp đồng thuê nhà là một trong những giấy tờ cần thiết để đăng ký tạm trú theo Điều 27 Luật Cư trú 2020. Hợp đồng không công chứng có thể gây khó khăn trong việc thuyết phục cơ quan quản lý cư trú chấp nhận.
Tại Luật Công Tâm, chúng tôi luôn khuyên khách hàng cân nhắc công chứng hợp đồng, đặc biệt với các hợp đồng có giá trị lớn hoặc thời hạn thuê dài, để hạn chế tối đa rủi ro pháp lý.
Khi nào nên công chứng hợp đồng thuê nhà?
Dù không bắt buộc, bạn nên công chứng hợp đồng thuê nhà trong các trường hợp sau:
- Thời hạn thuê dài (trên 6 tháng): Hợp đồng dài hạn thường có giá trị lớn, dễ phát sinh tranh chấp. Công chứng giúp đảm bảo quyền lợi của cả hai bên.
- Nhà cho thuê có giá trị cao hoặc dùng để kinh doanh: Nếu bạn thuê nhà để mở cửa hàng, văn phòng, công chứng sẽ giúp xác minh quyền sở hữu của bên cho thuê và tăng tính pháp lý của giao dịch.
- Có dấu hiệu bất thường về pháp lý: Nếu bạn nghi ngờ về quyền sở hữu của bên cho thuê hoặc muốn đảm bảo an toàn tuyệt đối, công chứng là giải pháp tối ưu.
Luật Công Tâm đã hỗ trợ hàng trăm khách hàng thực hiện công chứng hợp đồng thuê nhà tại các văn phòng công chứng uy tín ở Hà Nội, đảm bảo quy trình nhanh chóng và đúng quy định.
Quy trình công chứng hợp đồng thuê nhà năm 2025
Nếu bạn quyết định công chứng hợp đồng thuê nhà, quy trình thực hiện tại các tổ chức hành nghề công chứng sẽ bao gồm các bước sau, theo Điều 40 Luật Công chứng 2014:
- Chuẩn bị hồ sơ:
- Phiếu yêu cầu công chứng, ghi rõ thông tin người yêu cầu, nội dung công chứng, danh mục giấy tờ kèm theo.
- Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở hoặc quyền sử dụng đất (không cần chứng thực, nhưng phải xuất trình bản chính để đối chiếu).
- Bản sao giấy tờ tùy thân của các bên (CMND/CCCD/hộ chiếu).
- Dự thảo hợp đồng thuê nhà (nếu có).
- Nộp hồ sơ: Người yêu cầu nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng (Phòng Công chứng hoặc Văn phòng Công chứng).
- Kiểm tra hồ sơ: Công chứng viên kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ và nội dung hợp đồng, đảm bảo không vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội.
- Ký hợp đồng: Các bên ký hợp đồng trước mặt công chứng viên. Công chứng viên ghi lời chứng, ký và đóng dấu.
- Nhận kết quả: Người yêu cầu nhận hợp đồng đã công chứng và thanh toán phí công chứng theo Thông tư 257/2016/TT-BTC.
Luật Công Tâm có thể hỗ trợ bạn chuẩn bị hồ sơ và đồng hành trong toàn bộ quy trình công chứng, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính pháp lý.
Lời khuyên từ Luật Công Tâm để ký hợp đồng thuê nhà an toàn
Để đảm bảo quyền lợi khi ký hợp đồng thuê nhà, dù có công chứng hay không, bạn cần lưu ý:
- Xác minh quyền sở hữu của bên cho thuê: Yêu cầu xem bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở.
- Soạn thảo hợp đồng rõ ràng: Hợp đồng cần bao gồm các nội dung theo Điều 163 Luật Nhà ở 2023, như thông tin các bên, mô tả nhà cho thuê, giá thuê, thời hạn thuê, quyền và nghĩa vụ của các bên.
- Thỏa thuận về trường hợp chấm dứt hợp đồng: Quy định rõ các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng theo Điều 132 Luật Nhà ở 2014, như bên thuê không trả tiền thuê từ 3 tháng trở lên, hoặc bên thuê sử dụng nhà sai mục đích.
- Lưu giữ hợp đồng cẩn thận: Giữ ít nhất một bản hợp đồng gốc để làm căn cứ giải quyết tranh chấp nếu xảy ra.
Tại sao chọn Luật Công Tâm để tư vấn hợp đồng thuê nhà?
Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và sự am hiểu sâu sắc về pháp luật bất động sản, Luật Công Tâm tự hào là đơn vị tư vấn pháp lý uy tín tại Hà Nội. Chúng tôi đã hỗ trợ hàng nghìn khách hàng trong các giao dịch thuê nhà, từ việc soạn thảo hợp đồng, công chứng, đến giải quyết tranh chấp. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua Hotline: 0972810901 | 0969545660 hoặc đến trực tiếp tại Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội để được tư vấn miễn phí!
Kết luận
Ký hợp đồng thuê nhà không công chứng là hoàn toàn hợp pháp theo quy định pháp luật Việt Nam năm 2025, miễn là hợp đồng được lập thành văn bản và không vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo quyền lợi, bạn nên cân nhắc công chứng hợp đồng, đặc biệt trong các giao dịch có giá trị lớn. Luật Công Tâm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn để đảm bảo mọi giao dịch thuê nhà đều an toàn và đúng quy định. Hãy để chúng tôi giúp bạn yên tâm trong mọi quyết định pháp lý!
