Ngoại tình là một vấn đề nhạy cảm, không chỉ gây rạn nứt tình cảm gia đình mà còn đặt ra nhiều câu hỏi pháp lý trong xã hội Việt Nam hiện nay. Theo thống kê từ Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình năm 2023, tỷ lệ ly hôn tại Việt Nam đang tăng, trong đó ngoại tình là một trong những nguyên nhân chính, chiếm khoảng 30% các vụ ly hôn tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Hành vi ngoại tình không chỉ vi phạm đạo đức mà còn làm dấy lên tranh cãi về trách nhiệm pháp lý: Liệu chồng hoặc vợ ngoại tình có bị truy cứu trách nhiệm hình sự? Đây là câu hỏi mà nhiều người đặt ra khi đối mặt với sự phản bội trong hôn nhân.

Tại Công ty Luật Công Tâm, chúng tôi thường xuyên nhận được các câu hỏi từ khách hàng liên quan đến vấn đề này. Chị Linh, một khách hàng tại Hà Nội, chia sẻ: “Tôi phát hiện chồng mình ngoại tình với đồng nghiệp và còn công khai sống chung với người đó. Tôi rất đau lòng và muốn biết liệu anh ấy có bị pháp luật xử lý hình sự không, hay tôi có thể làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?” Đây là tâm trạng chung của nhiều người khi đối mặt với hành vi ngoại tình của vợ hoặc chồng. Luật Công Tâm hiểu rằng, bên cạnh nỗi đau về tinh thần, bạn cần được giải đáp rõ ràng về pháp lý để đưa ra quyết định đúng đắn.

Dựa trên Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung bởi Bộ luật Hình sự 2017) và Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Luật Công Tâm sẽ phân tích chi tiết liệu hành vi ngoại tình có cấu thành tội phạm, các hình phạt có thể áp dụng, và cách xử lý theo pháp luật dân sự hoặc hành chính. Bài viết này được thiết kế để bạn, dù không am hiểu pháp luật, cũng có thể hiểu rõ và biết cách bảo vệ quyền lợi của mình. Hãy cùng Luật Công Tâm khám phá vấn đề này để tìm giải pháp tốt nhất cho bạn và gia đình!

Ngoại tình là gì? Thực trạng ngoại tình trong xã hội Việt Nam

Ngoại tình được hiểu là hành vi mà một người đã kết hôn có quan hệ tình cảm hoặc tình dục với người khác ngoài vợ/chồng hợp pháp của mình. Trong bối cảnh pháp luật Việt Nam, ngoại tình thường được xem xét dưới góc độ vi phạm nghĩa vụ vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Hành vi này có thể bao gồm:

• Quan hệ tình cảm ngoài luồng: Gửi tin nhắn, gặp gỡ, hoặc duy trì mối quan hệ tình cảm với người thứ ba.
• Quan hệ tình dục ngoài hôn nhân: Có mối quan hệ thể xác với người không phải vợ/chồng hợp pháp.
• Sống chung như vợ chồng: Công khai sống cùng người thứ ba, thậm chí có con chung.

Thực trạng ngoại tình tại Việt Nam đang trở thành vấn đề đáng lo ngại. Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội năm 2022, khoảng 20% các cặp vợ chồng tại đô thị thừa nhận từng trải qua hoặc nghi ngờ đối phương ngoại tình. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm sự thiếu gắn kết trong hôn nhân, áp lực công việc, hoặc ảnh hưởng từ mạng xã hội. Đặc biệt, sự phát triển của các ứng dụng hẹn hò và mạng xã hội như Zalo, Facebook đã tạo điều kiện cho các mối quan hệ ngoài luồng phát triển.

Ví dụ thực tế: Một khách hàng của Luật Công Tâm, anh Hùng, phát hiện vợ mình thường xuyên nhắn tin thân mật với một người đàn ông khác. Anh lo lắng liệu hành vi này có vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự hay không. Chúng tôi đã tư vấn rằng, hành vi này có thể vi phạm đạo đức và pháp luật hôn nhân, nhưng để truy cứu trách nhiệm hình sự, cần xem xét các yếu tố cụ thể.

Luật Công Tâm nhấn mạnh rằng, ngoại tình không chỉ là vấn đề đạo đức mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý, tùy thuộc vào mức độ và tính chất của hành vi. Hiểu rõ khái niệm và thực trạng sẽ giúp bạn xác định cách xử lý phù hợp.

Ngoại tình có vi phạm pháp luật không? Các quy định liên quan

Để xác định hành vi ngoại tình có vi phạm pháp luật hay không, cần xem xét các quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Bộ luật Hình sự 2015, và các văn bản pháp luật liên quan. Luật Công Tâm phân tích các khía cạnh pháp lý như sau:

Vi phạm nghĩa vụ vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình:

Theo Điều 19 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“1. Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình.”

Ngoại tình được coi là vi phạm nguyên tắc chung thủy trong hôn nhân, có thể dẫn đến ly hôn hoặc các tranh chấp dân sự. Ngoài ra, khoản 2 Điều 5 quy định:

“2. Cấm các hành vi sau đây:
c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;”

Hành vi sống chung như vợ chồng với người thứ ba là vi phạm pháp luật hôn nhân và gia đình.

Vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ chồng:

Theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Điều 56. Ly hôn theo yêu cầu của một bên
1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.”

Theo điểm b khoản 3 Điều 4 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP:

“Điều 4. Ly hôn theo yêu cầu của một bên quy định tại khoản 1 Điều 56 của Luật Hôn nhân và gia đình
3. “Hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được” là thuộc một trong các trường hợp sau đây:
b) Vợ, chồng có quan hệ ngoại tình;”

Ngoại tình là căn cứ để Tòa án giải quyết ly hôn, đồng thời có thể ảnh hưởng đến việc phân chia tài sản chung hoặc quyền nuôi con.

Vi phạm Luật Phòng, chống bạo lực gia đình:

Nếu hành vi ngoại tình đi kèm với xúc phạm danh dự, gây áp lực tâm lý cho vợ/chồng, có thể vi phạm Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022. Theo khoản 1 Điều 2:

“1. Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình.”

Ví dụ thực tế: Chị Mai, một khách hàng của Luật Công Tâm, phát hiện chồng công khai sống với người khác và từ chối chu cấp cho gia đình. Chúng tôi tư vấn rằng hành vi này vi phạm Điều 5 khoản 2 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và có thể bị xử lý hành chính hoặc dân sự.

Luật Công Tâm khẳng định rằng, ngoại tình thường vi phạm pháp luật hôn nhân và gia đình, đồng thời có thể dẫn đến trách nhiệm hành chính hoặc hình sự nếu thỏa mãn các điều kiện cụ thể. Chúng tôi sẽ phân tích chi tiết trách nhiệm hình sự ở phần tiếp theo.

Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi ngoại tình

Hành vi ngoại tình không phải lúc nào cũng cấu thành tội phạm, nhưng trong một số trường hợp nghiêm trọng, người ngoại tình có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017). Luật Công Tâm phân tích các trường hợp cụ thể:

Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng:

Theo Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017):

“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Để bị truy cứu theo điều này, hành vi ngoại tình phải thỏa mãn các yếu tố:

• Chung sống như vợ chồng: Người ngoại tình sống công khai, ổn định với người thứ ba, giống như một gia đình (ví dụ: sống chung nhà, có con chung).
• Gây hậu quả nghiêm trọng: Dẫn đến ly hôn, rối loạn tâm thần của vợ/chồng hợp pháp, hoặc gây tổn hại lớn về tinh thần, kinh tế.
• Tái phạm sau khi bị xử phạt hành chính: Nếu đã bị phạt hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP mà vẫn tiếp diễn.

Tội ngược đãi hoặc hành hạ vợ/chồng:

Nếu ngoại tình đi kèm với hành vi xúc phạm, bạo lực tâm lý hoặc thể chất, có thể cấu thành Tội ngược đãi hoặc hành hạ vợ chồng theo Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015:

“1. Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;
b) Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.”

Ví dụ, nếu chồng ngoại tình và xúc phạm vợ bằng lời nói, hành hung gây thương tích, có thể bị truy cứu theo điều này.

Ví dụ thực tế: Một khách hàng của Luật Công Tâm, anh Nam, phát hiện vợ sống chung với người khác và từ chối trở về nhà. Sau khi thu thập bằng chứng (hình ảnh, lời khai nhân chứng), chúng tôi hỗ trợ anh làm đơn tố cáo theo Điều 182, dẫn đến vợ anh bị phạt cải tạo không giam giữ 6 tháng.

Luật Công Tâm lưu ý rằng, để truy cứu trách nhiệm hình sự, cần có bằng chứng rõ ràng (hình ảnh, video, tin nhắn, lời khai nhân chứng). Nếu hành vi ngoại tình chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, vẫn có thể bị xử lý hành chính hoặc dân sự.

Xử lý hành vi ngoại tình theo pháp luật dân sự và hành chính

Ngoài trách nhiệm hình sự, hành vi ngoại tình có thể bị xử lý theo pháp luật dân sự hoặc hành chính. Luật Công Tâm phân tích các khía cạnh sau:

Xử lý hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP:

Theo khoản 1 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP:

“1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;”

Nếu hành vi ngoại tình chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm (ví dụ: không gây hậu quả nghiêm trọng), người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng.

Xử lý dân sự theo Luật Hôn nhân và Gia đình:

• • Ly hôn: Theo khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP, ngoại tình là căn cứ để Tòa án chấp thuận ly hôn theo yêu cầu của một bên.
  • Phân chia tài sản: Theo điểm d khoản 2 Điều 59, Tòa án có thể ưu tiên phân chia tài sản cho bên không có lỗi (người không ngoại tình) nếu có bằng chứng rõ ràng.
  • Quyền nuôi con: Ngoại tình có thể ảnh hưởng đến quyền nuôi con, đặc biệt nếu hành vi gây tổn hại tâm lý cho con cái.

Yêu cầu bồi thường thiệt hại:

Theo Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015:

“Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.”

Nếu ngoại tình gây tổn hại tinh thần hoặc kinh tế (ví dụ: từ chối chu cấp), bạn có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường.

Ví dụ: Một khách hàng của Luật Công Tâm, chị Hồng, khởi kiện ly hôn vì chồng ngoại tình. Chúng tôi giúp chị thu thập bằng chứng (tin nhắn, hình ảnh) và yêu cầu Tòa án phân chia tài sản ưu tiên cho chị, đồng thời bồi thường thiệt hại tinh thần 50 triệu đồng.

Luật Công Tâm khuyến nghị bạn thu thập bằng chứng cẩn thận (tin nhắn, hình ảnh, video) để làm căn cứ khởi kiện hoặc tố cáo hành vi ngoại tình.

Quy trình giải quyết khi chồng/vợ ngoại tình

Khi phát hiện chồng/vợ ngoại tình, bạn cần thực hiện các bước sau để bảo vệ quyền lợi:

1. Thu thập bằng chứng:
   • Ghi lại tin nhắn, hình ảnh, video, hoặc lời khai nhân chứng chứng minh hành vi ngoại tình.
   • Lưu ý: Bằng chứng phải được thu thập hợp pháp (không xâm phạm đời tư trái phép).
2. Hòa giải tại địa phương:

Theo Điều 17, Điều 18 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, bạn có thể trình báo tại UBND xã/phường để hòa giải, lập biên bản làm căn cứ pháp lý.

3. Tố cáo hành vi vi phạm:

Nếu ngoại tình có dấu hiệu cấu thành tội phạm (ví dụ: chung sống như vợ chồng), bạn làm đơn tố cáo tại công an địa phương theo Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015.

4. Khởi kiện dân sự:

Nếu muốn ly hôn hoặc yêu cầu bồi thường, bạn nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp có thẩm quyền theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

5. Thuê luật sư hỗ trợ:

Một luật sư chuyên môn sẽ giúp bạn chuẩn bị hồ sơ, thu thập chứng cứ, và đại diện tại tòa án hoặc cơ quan chức năng.

Ví dụ thực tế: Luật Công Tâm từng hỗ trợ anh Tuấn, phát hiện vợ sống chung với người khác. Chúng tôi giúp anh làm đơn tố cáo theo Điều 182, đồng thời khởi kiện ly hôn, yêu cầu phân chia tài sản và quyền nuôi con. Kết quả, vợ anh bị phạt hành chính 15 triệu đồng, và anh được quyền nuôi con.

Luật Công Tâm khuyên bạn bình tĩnh, thu thập bằng chứng, và liên hệ luật sư sớm để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

Dịch vụ tư vấn pháp lý tại Luật Công Tâm

Công ty Luật Công Tâm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ bạn khi đối mặt với hành vi ngoại tình của chồng/vợ:

• Tư vấn pháp lý: Giải đáp về trách nhiệm hình sự, dân sự, và hành chính liên quan đến ngoại tình.
• Hòa giải: Hỗ trợ làm việc với UBND xã/phường để giải quyết tranh chấp gia đình.
• Khởi kiện ly hôn: Soạn đơn khởi kiện, đại diện tại tòa án để yêu cầu ly hôn, phân chia tài sản, và quyền nuôi con.
• Tố cáo hình sự: Hỗ trợ làm đơn tố cáo nếu hành vi ngoại tình có dấu hiệu tội phạm.
• Bồi thường thiệt hại: Hướng dẫn yêu cầu bồi thường thiệt hại tinh thần hoặc kinh tế.

Liên hệ qua Hotline: 0972810901 | 0969545660 hoặc tại Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.

Kết luận: Hành vi ngoại tình của chồng/vợ có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự nếu chung sống như vợ chồng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, pháp luật dân sự và hành chính cũng bảo vệ quyền lợi của bạn. Với sự hỗ trợ từ Luật Công Tâm, bạn sẽ tìm được giải pháp tốt nhất để bảo vệ gia đình và quyền lợi của mình. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn!