Trong đời sống hiện đại, các giao dịch dân sự như mua bán nhà đất, vay mượn tài sản, hay ký kết hợp đồng thuê nhà diễn ra hàng ngày. Tuy nhiên, không phải giao dịch nào cũng được thực hiện dựa trên sự tự nguyện của các bên. Thực tế, nhiều trường hợp giao dịch dân sự bị ép buộc, đe dọa, hoặc cưỡng ép khiến người tham gia rơi vào tình thế khó khăn, không thể tự do bày tỏ ý chí. Những tình huống này không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi pháp lý và tâm lý của các bên liên quan. Tại Việt Nam, vấn đề giao dịch dân sự bị ép buộc đang ngày càng được quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh pháp luật dân sự không ngừng được hoàn thiện để bảo vệ quyền lợi của cá nhân và tổ chức.
Gần đây, Luật Công Tâm nhận được câu hỏi từ anh Nguyễn Văn Hùng (Hà Nội): “Tôi bị một người quen đe dọa sẽ công khai thông tin cá nhân nếu không ký hợp đồng bán mảnh đất với giá thấp hơn thị trường. Hợp đồng này có hợp pháp không? Tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?”. Đây là một tình huống điển hình mà Luật Công Tâm thường xuyên tiếp nhận. Với hơn 10 năm kinh nghiệm tư vấn pháp lý trong lĩnh vực dân sự, chúng tôi hiểu rằng những trường hợp như của anh Hùng không phải hiếm gặp. Người dân thường thiếu thông tin pháp lý hoặc không biết cách xử lý khi rơi vào tình huống bị ép buộc, dẫn đến thiệt hại không đáng có.
Luật Công Tâm muốn chia sẻ kiến thức pháp lý về giao dịch dân sự bị ép buộc để bạn đọc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật, điều kiện để giao dịch dân sự có hiệu lực, và cách xử lý khi gặp phải tình huống bị đe dọa, cưỡng ép. Chúng tôi hy vọng bài viết sẽ giúp bạn tự tin bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong năm 2025.
Giao dịch dân sự là gì?
Theo Điều 116 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự được định nghĩa như sau:
“Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.”
Điều này có nghĩa là giao dịch dân sự bao gồm các hành vi như ký hợp đồng mua bán, cho tặng tài sản, hoặc thực hiện các thỏa thuận pháp lý nhằm đạt được mục đích của các bên. Ví dụ, khi bạn mua một chiếc xe máy, ký hợp đồng thuê nhà, hoặc vay tiền từ ngân hàng, tất cả đều là giao dịch dân sự. Tuy nhiên, để giao dịch này hợp pháp, pháp luật yêu cầu phải đáp ứng các điều kiện nhất định.
Điều kiện để giao dịch dân sự có hiệu lực
Căn cứ Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự có hiệu lực khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
- Chủ thể tham gia giao dịch có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch được xác lập.
- Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện.
- Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
- Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực trong trường hợp luật có quy định.
Trong số các điều kiện trên, yếu tố “hoàn toàn tự nguyện” là yếu tố cốt lõi mà Luật Công Tâm muốn nhấn mạnh. Nếu một giao dịch được thực hiện dưới sự ép buộc, đe dọa, hoặc cưỡng ép, thì giao dịch đó có nguy cơ bị tuyên bố vô hiệu. Đây chính là vấn đề mà nhiều khách hàng của chúng tôi, như anh Hùng, đang gặp phải.
Giao dịch dân sự bị ép buộc là gì?
Theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, hành vi đe dọa, cưỡng ép trong giao dịch dân sự được quy định như sau:
“Đe dọa, cưỡng ép trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên hoặc người thứ ba làm cho bên kia buộc phải thực hiện giao dịch dân sự nhằm tránh thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người thân thích của mình.”
Ví dụ, trong trường hợp của anh Hùng, việc bị đe dọa công khai thông tin cá nhân để buộc anh ký hợp đồng bán đất là hành vi cưỡng ép. Hành vi này khiến anh Hùng không thể tự do bày tỏ ý chí, vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong giao dịch dân sự. Những hành vi cưỡng ép tương tự có thể bao gồm:
- Đe dọa gây tổn hại đến tính mạng hoặc sức khỏe của người thân.
- Ép buộc ký hợp đồng vay tiền với lãi suất cao bằng cách giữ giấy tờ tùy thân.
- Uy hiếp danh dự, uy tín để buộc chuyển nhượng tài sản.
Luật Công Tâm nhận thấy rằng các hành vi cưỡng ép thường rất tinh vi, khiến người bị ép buộc khó chứng minh. Vì vậy, việc nắm rõ quy định pháp luật và thu thập chứng cứ là yếu tố quan trọng để bảo vệ quyền lợi.
Giao dịch dân sự bị ép buộc có hợp pháp không?
Căn cứ Điều 127 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự bị vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép được quy định như sau:
“Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa, cưỡng ép thì có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu.
Lừa dối trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự nên đã xác lập giao dịch đó.
Đe dọa, cưỡng ép trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên hoặc người thứ ba làm cho bên kia buộc phải thực hiện giao dịch dân sự nhằm tránh thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người thân thích của mình.”
Như vậy, giao dịch dân sự bị ép buộc không hợp pháp và có thể bị Tòa án tuyên bố vô hiệu nếu bên bị ép buộc đưa ra yêu cầu. Trong trường hợp của anh Hùng, hợp đồng bán đất mà anh ký dưới sự đe dọa sẽ bị vô hiệu, bởi anh không thực hiện giao dịch một cách tự nguyện. Tuy nhiên, để được Tòa án chấp nhận, anh Hùng cần cung cấp chứng cứ chứng minh hành vi đe dọa, chẳng hạn như tin nhắn, ghi âm, hoặc lời khai của nhân chứng.
Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu
Khi một giao dịch dân sự bị tuyên bố vô hiệu, các hậu quả pháp lý được quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
- Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.
- Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
- Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.
- Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.
- Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.
- Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.
Ví dụ, nếu anh Hùng đã chuyển giao mảnh đất cho bên đe dọa, Tòa án có thể yêu cầu bên kia hoàn trả lại mảnh đất. Nếu mảnh đất đã được bán cho người thứ ba ngay tình, anh Hùng có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại từ bên có hành vi đe dọa. Luật Công Tâm khuyến nghị khách hàng cần lưu giữ đầy đủ chứng cứ giao dịch (hợp đồng, biên lai, tin nhắn, v.v.) để đảm bảo quyền lợi khi khởi kiện.
Thời hiệu yêu cầu tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu
Theo Điều 132 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu được quy định như sau:
- Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu quy định tại các điều 125, 126, 127, 128 và 129 của Bộ luật này là 2 năm, kể từ ngày giao dịch dân sự được xác lập.
- Hết thời hiệu quy định tại khoản 1 Điều này mà không có yêu cầu tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu thì giao dịch dân sự có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này.
- Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu không bị hạn chế trong trường hợp:
a) Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội quy định tại Điều 123 của Bộ luật này;
b) Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo quy định tại Điều 124 của Bộ luật này.
Như vậy, đối với giao dịch bị ép buộc, anh Hùng có 2 năm kể từ ngày ký hợp đồng để yêu cầu Tòa án tuyên bố vô hiệu. Nếu quá thời hạn này mà không có hành động pháp lý, hợp đồng có thể được coi là có hiệu lực, trừ khi rơi vào các trường hợp ngoại lệ (vi phạm điều cấm của luật hoặc giả tạo).
Cách xử lý khi bị ép buộc thực hiện giao dịch dân sự
Luật Công Tâm khuyến nghị bạn thực hiện các bước sau nếu rơi vào tình huống bị ép buộc:
- Thu thập chứng cứ: Ghi âm, lưu trữ tin nhắn, email, hoặc bất kỳ tài liệu nào chứng minh hành vi đe dọa, cưỡng ép.
- Tố cáo hành vi vi phạm: Nếu hành vi đe dọa có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự (như cưỡng đoạt tài sản theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015), bạn có thể trình báo cơ quan công an.
- Tham vấn luật sư: Liên hệ với Luật Công Tâm qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660 để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ soạn đơn yêu cầu tuyên bố giao dịch vô hiệu.
- Nộp đơn yêu cầu Tòa án: Chuẩn bị hồ sơ, bao gồm hợp đồng, chứng cứ đe dọa, và đơn yêu cầu, để nộp lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Chúng tôi đã hỗ trợ nhiều khách hàng trong các vụ việc tương tự, từ việc soạn đơn khởi kiện đến đại diện tại Tòa án, đảm bảo quyền lợi được bảo vệ tối đa.
Luật Công Tâm – Đồng hành cùng bạn trong mọi tranh chấp dân sự
Tại Luật Công Tâm, chúng tôi tự hào là đơn vị pháp lý uy tín với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về pháp luật dân sự. Với phương châm “Tận tâm – Minh bạch – Hiệu quả”, chúng tôi cam kết:
- Tư vấn miễn phí ban đầu qua hotline 0972810901 hoặc 0969545660.
- Hỗ trợ soạn thảo hồ sơ, thu thập chứng cứ, và đại diện khách hàng tại Tòa án.
- Đảm bảo quyền lợi của khách hàng được bảo vệ tối đa theo đúng quy định pháp luật.
Nếu bạn đang gặp phải tình huống giao dịch dân sự bị ép buộc hoặc cần tư vấn về bất kỳ vấn đề pháp lý nào trong năm 2025, hãy liên hệ ngay với Luật Công Tâm tại địa chỉ Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn!
Kết luận
Giao dịch dân sự bị ép buộc không chỉ vi phạm nguyên tắc tự nguyện mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bao gồm việc bị tuyên bố vô hiệu. Với các quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự 2015, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ quyền lợi của mình nếu hành động kịp thời và đúng cách. Luật Công Tâm hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về vấn đề giao dịch dân sự bị ép buộc, từ khái niệm, điều kiện pháp lý, đến cách xử lý thực tế. Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được hỗ trợ tốt nhất!
