“Nếu tôi đã bồi thường một phần thiệt hại cho nạn nhân trong vụ án hình sự, liệu tôi có thể được giảm nhẹ hình phạt không?” Quốc An – Thanh Hóa

Giới thiệu

Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, Bộ luật Hình sự quy định các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để đảm bảo sự công bằng và hợp lý trong quá trình xét xử các vụ án hình sự. Một trong những tình tiết giảm nhẹ mức hình phạt đã tuyên là “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự” quy định tại khoản 1 Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015. Tình tiết này có ảnh hưởng lớn đến việc giảm nhẹ hình phạt đối với người phạm tội, giúp họ có cơ hội cải thiện và sớm tái hòa nhập cộng đồng.

Tình tiết “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự” thể hiện sự quan tâm của pháp luật đến việc khôi phục quyền lợi cho các bị hại trong các vụ án hình sự. Nếu người phạm tội có hành vi bồi thường một phần nghĩa vụ dân sự, điều này sẽ được xem xét khi tòa án đưa ra mức án, từ đó có thể giảm nhẹ hình phạt đối với họ.

Căn cứ pháp lý

Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể là Điều 63, đã đưa ra các quy định về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội. 

“Điều 63. Giảm mức hình phạt đã tuyên

1. Người bị kết án cải tạo không giam giữ, phạt tù có thời hạn hoặc phạt tù chung thân, nếu đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự, thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là một phần ba thời hạn đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt tù có thời hạn, 12 năm đối với tù chung thân.”

Theo quy định nếu người phạm tội đã bồi thường một phần nghĩa vụ dân sự, việc này sẽ được coi là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, giúp tòa án xem xét giảm nhẹ hình phạt đã bị tuyên cho bị cáo.

Công văn 64/TANDTC-PC năm 2021 của Tòa án nhân dân tối cao được ban hành nhằm hướng dẫn các tòa án trong cả nước áp dụng tình tiết giảm nhẹ “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự”: 

“1. Tình tiết “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự” quy định tại khoản 1 Điều 63 của Bộ luật Hình sự được hiểu như thế nào?

Theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 40 của Bộ luật Hình sự thì không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ nếu sau khi bị kết án đã nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn. Tuy nhiên, đối với trường hợp bị áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn hoặc tù chung thân là loại hình phạt nhẹ hơn so với hình phạt tử hình, nên “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự” quy định tại khoản 1 Điều 63 của Bộ luật Hình sự được hiểu là đã bồi thường được ít nhất một phần hai nghĩa vụ dân sự theo bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp, người bị kết án bồi thường được ít hơn một phần hai nghĩa vụ dân sự theo bản án, quyết định của Tòa án nhưng có văn bản miễn giảm một phần nghĩa vụ dân sự hoặc có thỏa thuận khác của phía bị hại (có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền) thể hiện người bị kết án đã bồi thường được một phần hai nghĩa vụ dân sự thì cũng được coi là “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự”.”

Công văn 64/TANDTC-PC năm 2021 đã nêu rõ cách thức áp dụng tình tiết này trong các vụ án hình sự, đồng thời giải thích những vấn đề liên quan đến việc đánh giá mức độ bồi thường của người phạm tội.

Cách hiểu và áp dụng tình tiết “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự”

Khi áp dụng tình tiết “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự”, ngoài trường hợp người phạm tội đã tự nguyện bồi thường thiệt hại cho bị hại trong quá trình điều tra hoặc trước khi xét xử, pháp luật còn quy định một trường hợp đặc biệt, đó là trường hợp người bị kết án bồi thường ít hơn một phần hai nghĩa vụ dân sự nhưng có sự thỏa thuận hoặc miễn giảm một phần nghĩa vụ dân sự từ phía bị hại.

Trường hợp bồi thường ít hơn một phần hai nghĩa vụ dân sự nhưng có văn bản miễn giảm

Theo quy định tại Công văn 64/TANDTC-PC, nếu người bị kết án bồi thường được ít hơn một phần hai nghĩa vụ dân sự theo bản án hoặc quyết định của Tòa án, nhưng có văn bản miễn giảm một phần nghĩa vụ dân sự hoặc có thỏa thuận khác của phía bị hại (và thỏa thuận này được xác nhận bởi cơ quan có thẩm quyền), thì người bị kết án cũng được coi là “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự”.

Điều này có nghĩa là, mặc dù người phạm tội không thể bồi thường toàn bộ thiệt hại theo bản án, nhưng nếu bị hại đã chấp nhận giảm bớt một phần nghĩa vụ dân sự, hoặc có thỏa thuận miễn giảm một phần nghĩa vụ dân sự với người phạm tội, và thỏa thuận đó có sự xác nhận của cơ quan có thẩm quyền, thì đây sẽ được coi là việc đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự. Trong trường hợp này, tòa án sẽ căn cứ vào các thỏa thuận hoặc văn bản miễn giảm này để xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội.

Kết luận 

Tình tiết “đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự” là một trong những tình tiết quan trọng giúp giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của người phạm tội. Mặc dù không phải là điều kiện bắt buộc, nhưng việc bồi thường thiệt hại một phần cho bị hại sẽ được tòa án xem xét và có thể giảm nhẹ mức án. Điều này không chỉ giúp người phạm tội thể hiện sự hối cải mà còn tạo điều kiện cho việc khôi phục các quyền lợi hợp pháp của bị hại.

Tại sao bạn nên chọn Luật Công Tâm để tư vấn và tranh tụng?
(*) Lý do duy nhất và quan trọng nhất là Luật Công Tâm có đội ngũ Luật sư tư vấn có kiến thức sâu rộng và am hiểu sâu sắc thực tiễn. Chính yếu tố con người là nguyên nhân tạo ra giá trị khác biệt về chất lượng dịch vụ tư vấn pháp luật trực tuyến của Luật Công Tâm.

Chất lượng của đội ngũ đội ngũ Luật sư tư vấn một phần được thể hiện thông qua việc đánh giá của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài tiếng nói Việt Nam (VOV) và nhiều kênh truyền hình trung ương (Truyền hình Công an nhân dân/Truyền hình Quốc hội/Truyền hình Quốc phòng) và nhiều Đài truyền hình địa phương mời tham dự với tư cách là luật sư hàng đầu trong lĩnh vực. Bạn có thể tham khảo thêm tại các video ở Youtube : Luật Công Tâm

Với đội luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến đông đảo, được đào tạo bài bản về kỹ năng tư vấn cũng như đạo đức nghề luật sư. Chúng tôi luôn phấn đấu vì mục đích cao nhất là “Đưa sự pháp luật đến gần với mỗi người dân Việt Nam”. Lời cảm ơn Chân thành của mỗi khách hàng là lời động viên, động lực để mỗi luật sư của Luật Công Tâm ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ và đưa hình ảnh của nghề luật sư một cách trung thực, đẹp trong mắt mỗi người dân Việt Nam.

Cách liên hệ tư vấn luật
Thật đơn giản! Chỉ cần sử dụng điện thoại và gọi: 097.281.0901 – 0969545660 hoặc truy cập Zalo kết bạn (theo số điện thoại 0969545660) để liên hệ. Bạn sẽ ngay lập tực được liên hệ với Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí 100% mà không phải trả bất cứ chi phí nào ngoài tiền gọi điện thoại theo phí thông thường của nhà mạng bạn đang sử dụng (nếu là gọi điện số hotline 0969545660).
Hotline: 0972810901 | 0969545660
Youtube: Luật Công Tâm
Website: Luật Công Tâm
Email: [email protected]
Địa chỉ: Tầng 6, số 141 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.

Thưa luật sư, chồng tôi bị tạm giam trong một thời gian dài để điều tra. Khi xét xử, Tòa án tuyên mức phạt tù đúng bằng thời gian tạm giam, và chồng tôi được trả tự do ngay tại phiên tòa. Vậy trong trường hợp này, Tòa án có phải ra quyết định thi hành án phạt tù không?”