Việc TAND tối cao quyết định chọn vua Lý Thái Tông là biểu tượng công lý đang gây ra những ý kiến phản đối mạnh mẽ trong dư luận.

Theo thuyết minh của TAND tối cao, vua Lý Thái Tông là người ban hành bộ “Hình thư” – bộ luật chính thức thành văn đầu tiên trong lịch sử Việt Nam; vua Lý Thái Tông đã trực tiếp xét xử nhiều vụ án nổi tiếng với tấm lòng bao dung, nhân từ… Việc lựa chọn vua là biểu tượng công lý được TAND tối cao kỳ vọng là công trình có ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, nghệ thuật; góp phần thể hiện tầm vóc, sự uy nghiêm của cơ quan tư pháp.
Ông Ngô Cường – nguyên vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế TAND tối cao – cho rằng việc chọn biểu tượng công lý và dựng tượng trên hệ thống tòa án là hoàn toàn không cần thiết và không có nhiều ý nghĩa về mặt nhận thức.
“Chúng ta không ai biết một chữ nào trong bộ “Hình thư” do vua Lý Thái Tông ban hành. Bộ luật dưới thời phong kiến dù tiến bộ đến đâu vẫn còn thể hiện sự bất bình đẳng giữa các giai cấp, thủ tục xét xử không thể nào khách quan, hình phạt thì rùng rợn, hà khắc. Việc dựng tượng vua để tôn kính thì được nhưng coi ông là biểu tượng công lý thì… nực cười quá”.
Một cán bộ thuộc TAND tối cao cho rằng mẫu phác thảo vừa đưa ra là sự sao chép quan niệm “Đông – Tây” một cách gượng ép. Cái cân biểu tượng cho lẽ phải, sự công bằng là quan niệm của phương Tây. Bây giờ bắt ông vua phương Đông giơ cán cân sẽ gợi lên sự phản cảm. Chưa kể về tổng thể thì cả ba mẫu phác thảo do TAND tối cao đưa ra rất giống tượng Lý Thái Tổ mà nếu chọn 1 trong 3 mẫu thì có thể sẽ xảy ra vụ tranh chấp về bản quyền với tác giả tượng Lý Thái Tổ.
Trong lịch sử, Lý Thái Tông là người thấm nhuần Phật giáo cho nên đã điều hành đất nước với tấm lòng bao dung độ lượng. Đương thời ông đã từng tha tội tử hình cho Nùng Trí Cao phản loạn ở vùng biên giới phía Bắc. Điều mà những nhà Nho về sau phê bình, cho rằng làm như vậy là không nghiêm về mặt luật pháp.
Tuy nhiên dưới thời đại quân chủ, ông vua là trên hết, là người làm ra luật pháp. Lý Thái Tông là một vị vua sùng đạo, hiểu đạo, đã chủ trương nhân trị, bao dung nên có một thái độ tốt như vậy. Nếu không may gặp một ông vua khác có thể coi luật lệ có cũng như không thì sao, vì vua là tối thượng mà!
Chúng ta hiện là chế độ dân chủ, nên tinh thần thượng tôn luật pháp là trên hết và cần phải làm sao theo cho kịp luật lệ tiến bộ của nhân loại ngày nay. Rất nên lấy tinh thần dân chủ cho chính đáng và áp dụng cho đúng. Đồng thời làm sao phải nghiêm khắc trong việc thi hành luật. Luật pháp là trên hết, Hiến pháp là trên hết chứ không thể có ai ngồi trên luật pháp, thì đó là điều dân chủ tốt đẹp nhất cho xã hội hiện nay.

Theo Luật sư Nguyễn Hồng Tâm – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết: Công lý là cụm từ mà chúng ta phải thực thi mới tồn tại chứ mọi biểu tượng đều vô nghĩa. Thay vào xây dựng biểu tượng thì tôi nghĩ TAND tối cao nên xây dựng và yêu cầu các thẩm phán có trách nhiệm hơn khi xét xử các vụ án. Đến thời điểm hiện nay còn quá nhiều phiên tòa tuyên các bị cáo vô tội, phải chăng là khi ra tòa các bị cáo đều có tội? Tôi nghĩ không hoàn toàn như vậy. Hay có bao nhiêu thẩm phán tự tin tuyên vô tội nếu chưa đủ chứng cứ buộc tội? Tôi cho rằng rất ít. Câu chuyện xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật đến thời điểm này còn nhiều vấn đề cần phải bàn cãi khi vẫn có trường hợp họp liên nghành để thống nhất án, vẫn có tình trạng báo cáo án…..Có nên hay không việc bổ nhiệm thẩm phán suốt đời để họ khi xét xử không bị áp lực bị hủy án? bị chạy theo chỉ tiêu? bị cân nhắc sợ nhiệm kỳ sau không được bổ nhiệm?Hay có sự can thiệp của cơ quan hành pháp vào các vụ án?
Cũng theo Luật sư Nguyễn Hồng Tâm, để tránh oan sai thì phải tạo hành lang pháp lý cho bên buộc tội (Công an, Viện kiểm sát) và bên gỡ tội (Luật sư, trợ giúp viên pháp lý….) được bình đẳng mọi quyền hạn. Có như vậy thì cán cân công lý mới được cải thiện.

Hãy liên hệ với Luật Công Tâm để được tư vấn chi tiết.
Thông tin liên hệ: Luật Công Tâm
Email : luatsuluatcongtam@gmail.com Website: luatcongtam.com.vn https://www.youtube.com/channel/UCkEnuxL_V_oaCpAde-Eco7A?view_as=subscriber
Hotline : 097.281.0901 – 0387003455